Martine van der Linde: “Aandacht voor patiëntveiligheid moet gaan over autonomie en vakmanschap”

Op welke manier ben jij op dit moment bezig met het thema patiëntveiligheid?

Martine: “Ik probeer me hier elke dag voor in te zetten vanuit het vakmanschap wat je hebt als zorgprofessional en me af te vragen wat ik hiervoor nodig heb. En, ik probeer daarin ook het goede voorbeeld uit te dragen. Door er alert op te zijn en er op een positieve manier mee bezig te zijn. Dus niet de politieagent uithangen maar juist mensen aan het denken zetten.

Ik denk dat aandacht voor patiëntveiligheid snel een stoffig imago kan krijgen, met name wanneer het vooral gaat over checklists en meer controledrang. Dat verhoogt de administratieve last en zorgt voor minder werkplezier. Terwijl, als je het hebt over ‘gewoon goede zorg’ en hoe je dat kunt verbeteren vanuit jouw vakmanschap, dat veel meer voldoening en werkplezier biedt. Een gevoel van autonomie en dingen bereiken op je afdeling, dáár moet het over gaan.”

Hoe kun je collega’s betrekken bij initiatieven rond patiëntveiligheid?

Martine: “In het algemeen denk ik dat dit nog te weinig gebeurt. En dat terwijl er heel veel goede ideeën zijn. De vraag is vooral hoe je gelegenheid kunt bieden om die boven tafel te krijgen, bijvoorbeeld via een werkbespreking of een dagstart. Een moment waarop je ideeën kunt inbrengen in het team, waarbij je zorgdraagt voor voldoende tijd en psychologische veiligheid. Want dat is een belangrijke voorwaarde. Het kan bijvoorbeeld ook best een ideeënbus zijn, hè? Als het ook maar weer wordt teruggekoppeld, zodat je ziet dat er iets met jouw ideeën wordt gedaan. Mijn ervaring is dat zodra je iets deelt waar je tegenaan bent gelopen, waarvan je niet zo goed weet hoe je dat nou moet aanpakken, er eigenlijk altijd direct collega’s zijn die oplossingen aandragen, zowel medisch inhoudelijk als qua samenwerking.”

Waarom maak jij je als ambassadeur hard voor het thema multidisciplinair gesprek?

Martine: “Ik geloof erg in het multidisciplinaire gesprek als oplossing. Ik denk echt dat de zorg hier leuker en beter van wordt, en ik zie dit ook echt als de volgende stap in patiëntveiligheid. Dat is ook precies waar ik me in mijn eigen onderzoek mee bezighoud: kijken hoe we de zorg veiliger en beter kunnen maken, nu we alle technische innovaties grotendeels wel gehad hebben. Wat kunnen we als zorgprofessionals dan nog aan non technical skills sleutelen en hoe kunnen we die skills nog beter inzetten?

Ik vind het multidisciplinair gesprek ook een heel krachtig instrument omdat het leidt tot verbinding tussen zorgprofessionals. Dan denk ik met name aan verpleegkundigen en artsen. Als ik als arts een paar keer met een verpleegkundige goed hebt nagedacht over een behandeling, voel ik toch meer verbinding. En wat mij betreft zorgt dat ook voor meer werkplezier.

Het multidisciplinair gesprek kan heel veel toevoegen, niet alleen om te praten over of met een patiënt maar ook over hoe het gaat op een afdeling. Struggles op de werkvloer komen nu eenmaal overal voor. We lopen allemaal tegen dezelfde dingen aan. Hoge werkdruk, hoge administratielast, dus het is gewoon heel zinnig om sámen te zoeken naar oplossingen.

Ik vind het dus heel goed dat Tijd voor Verbinding dit als speerpunt heeft gekozen. Vooral omdat deze insteek vanuit de traditionele hiërarchie toch onconventioneel is. En, het is nog een beetje onontgonnen terrein. Het verschilt erg per instelling in hoeverre er al multidisciplinair wordt overlegd op de werkvloer. Ik denk dat daar echt kansen liggen voor veel teams. Soms is het een diëtist of een andere specialist die je uitnodigt om mee te denken. Twee weten altijd meer dan één. Dus waarom zou je niet wat meer gebruik maken van elkaars kennis en besluiten toetsen bij een collega.”

Wat is jouw advies om iets in gang te zetten op je eigen afdeling?

“Handen uit de mouwen”, zegt Martine vol overtuiging. “Zie je iets gebeuren of loop je ergens tegenaan, bespreek het eens met een collega. Of dat dat nu iemand is in dezelfde rol als jij of een andere zorgprofessional, dat maakt niet uit.

Soms zijn het ook eenvoudige, praktische dingen die je kunt aanpakken om een betere kwaliteit van zorg te leveren. Bijvoorbeeld ‘dedicated teams’, waarbij je altijd bepaalde operaties met hetzelfde team doet, of iets in de roostering.   

Zet een eerste stap en ga van daaruit gewoon eens kijken waar dat heen gaat. Dan kom je soms echt tot hele leuke en nuttige verbeteringen op de werkvloer.”

Meer weten over het Tijd voor Verbinding ambassadeursprogramma? Lees hier verder.