Werken met kwaliteitsinnovatieteams (KIT-teams) bij Laurentius
Bij Laurentius in Roermond werkt elke afdeling met een verpleegkundig kwaliteitsinnovatieteam (KIT-team). Een KIT-team bestaat uit een aantal verpleegkundigen. De KIT-teams komen twee keer per maand samen om goede voorbeelden te delen, kritische vragen te stellen, projecten uit te werken en mogelijk te implementeren op andere afdelingen. De verwachting is dat door continu verbeteren en van elkaar leren, de kwaliteit van zorg verbetert en vermijdbare schade minder wordt.
In het kort
Elk afdelings-KIT-team bestaat uit gemiddeld twee regieverpleegkundigen en gemiddeld twee verpleegkundigen (MBO – Inservice A –HBO) van de verpleegafdeling. De betrokken verpleegkundigen zijn ook aandachtsvelderskwaliteit. Afhankelijk van de grootte van de afdeling kan worden gekozen voor maar één aandachtsvelder kwaliteit binnen een kwaliteitsinnovatieteam. De teamleider/manager heeft een coachende rol binnen een kwaliteitsteam.
Taken en verantwoordelijkheden
- Verpleegkundigen die deelnemen in een kwaliteitsteam moeten affiniteit hebben met kwaliteit en het oppakken van projecten/verbeterpunten. Een actieve en enthousiaste rol pakken gedurende de bijeenkomsten.
- Een regieverpleegkundige anticipeert binnen ziekenhuisbrede projecten die overstijgend lopen en neemt daardoor deel aan een projectgroep. De regieverpleegkundige neemt daarnaast een coachende rol in naar de aandachtsvelder kwaliteit.
- Een aandachtsvelder kwaliteit anticipeert binnen kleinere projecten en/of deelprojecten (werkgroep) van een grote opdracht. Daarnaast neemt een aandachtsvelder kwaliteit de reguliere aandachtsvelder mee binnen projecten en/of verbeteringen die van toepassing zijn.
- Een regieverpleegkundige coacht samen met de teamleider/manager de aandachtsvelders.
- Uren management per verpleegafdeling voor deelname aan het KIT-team: kwaliteitsverpleegkundigen 8u/per week, regieverpleegkundigen 16u/per week.
Bijeenkomsten
Bijeenkomst binnen eigen verpleegafdeling
- (Twee)wekelijks overleg met de kwaliteitsteams op de verpleegafdeling.
- Teamleider/manager sluit minimaal één keer per maand aan.
Centrale bijeenkomst
- Twee tot drie verpleegkundigen uit elk afdelings-KIT-team nemen deel aan het ziekenhuisbrede KIT-team.
- Tweewekelijks groot overleg.
- Een keer per kwartaal deelname teammanager met eigenaarschap thema kwaliteit en veiligheid.
- Een keer per kwartaal deelname VSB.
- Op indicatie zijn er soms gastsprekers.
- Patiënten nemen geen deel aan de KIT-teams maar worden wel binnen projecten, via de cliëntenraad, zo nodig geraadpleegd.
Werkwijze
- Bottom-up innoveren door verbeterpunten en -projecten op verpleegafdelingen te delen, zo van elkaar te leren en goed lopende projecten of pilots ziekenhuisbreed te introduceren en uniformeren.
- De dialoog aan gaan en vragen stellen; ‘waar loop je tegen aan?, hoe gaat dat op andere afdelingen?’
- Projecten kunnen vanuit het KIT-team worden geïnitieerd of van hogerhand, waarbij het KIT-team wordt gevraagd te participeren als afvaardiging van de verpleegkundigen.
- Projecten worden regelmatig geëvalueerd en opnieuw aangepast.
- Het verpleegkundig stafbestuur publiceert vier keer per jaar in een nieuwsbrief de lopende projecten.
- De opzet en resultaten van het project worden geëvalueerd ter verantwoording voor de financiering.
- De KIT-teams worden gefinancierd vanuit de KIPZ-gelden (kwaliteitsimpulsziekenhuizen). Deze financiering wordt elk jaar opnieuw aangevraagd.
Doelstellingen
- Een kwaliteitsteam binnen de verpleegafdelingen gaat aan de slag met ingebrachte (verbeter)punten vanuit de afdeling zelf of een project vanuit de teammanager/clustermanager.
- Door de bijeenkomsten te centraliseren en de lopende verbeterpunten/projecten centraal te documenteren, worden zaken niet meer dubbel opgepakt. Daarnaast is de PDCA-cyclus een leidraad waarmee de kwaliteitsteams aan de slag gaan.
- De regieverpleegkundigen hebben binnen deze bijeenkomst de mogelijkheid om hun voortgang van de ziekenhuisbrede projecten te bespreken. Daarnaast blijft de groep regieverpleegkundigen hun eigen overlegbehouden om onderwerpen als coachen en leiderschap op te pakken. Echter worden de projecten/kwaliteitsverbeteringen binnen de kwaliteitsteams besproken.
Transparantie, multidisciplinaire samenwerking en uniformiteit staan binnen deze bijeenkomsten centraal.
Inspiratie
- Door samen te werken in een KIT-team ontstaat een lerende beweging.
- De bottom-up aanpak voelt als ‘echt van de werkvloer’. Het enthousiasme van een kwaliteitsteam zorgt voor draagvlak op de afdeling en het samen uitdragen van verbeteringen.
- KIT-teams is een verpleegkundig initiatief, maar is organisatie breed georganiseerd en gedragen. Bij individuele projecten worden op indicatie ook andere disciplines betrokken.
- Een goed voorbeeld van multidisciplinaire samenwerking passend binnen het gedachtegoed van Safety-II.
- Een kwaliteitsteam fungeert als een klankbord voor de verpleegafdelingen. Verbeterpunten vanuit een afdeling blijven een belangrijke rol spelen en worden hierdoor niet gemist.
- Door de tweewekelijkse overleggen worden verbeterpunten/projecten gebundeld en zijn er geen onduidelijkheden overlopende projecten/verbeterpunten. Een duidelijk overzicht van lopende projecten/verbeterpunten wordt met de groep teammanagers gedeeld. Door het volgen van de PDCA-cyclus worden projecten afgerond en gedocumenteerd. Hierdoor ontstaat er een soort ‘database’ aan afgeronde projecten binnen de kliniek.
Voorbeeldprojecten
- Uniform format geïmplementeerd voor bijhouden vochtbalans.
- Inlooptijd packed cells verkorten.
- De routing van de ochtendvisite anders inrichten, levert een tijdswinst van meer dan 60 minuten per afdeling op en dus meer directe tijd voor de patiëntenzorg.
- Implementatie van nieuw protocol rondom weegbeleid geeft betere signalering in geval van bijvoorbeeld ondervoeding.
Tips & tricks
- Zowel HBO-verpleegkundigen als MBO/in service verpleegkundigen meenemen. Iedereen heeft zijn eigen expertise en inbreng; het draagvlak wordt hiermee vergroot.
- Het kwaliteitsteam blijkt het beste te functioneren als de teamleider/manager het goed kan loslaten, regie bij de verpleegkundigen laat en er vertrouwen is. De teamleider/manager zit niet in kwaliteitsteam maar worden wel één keer per maand uitgenodigd bij het overleg. Teamleiders hebben training gevolgd in ‘vertrouwen en loslaten’.
- Leg aan het begin al de rollen en verantwoordelijkheden van de teamleider/manager en de verpleegkundigen vast. Er zijn kaders nodig waarbinnen verpleegkundigen ruimte krijgen voor innovaties en zelf initiatieven mogen ontplooien.
- Veel sparren met elkaar. Daarbij vooral de verpleegkundigen zelf aan het woord laten als projectleider. Stimuleer verpleegkundigen de regie te pakken. Geef als projectleider handvatten.
- Eén aanspreekpunt voor de groep (in dit geval de projectleider) is belangrijk om de brug te vormen tussen de werkvloer en bijvoorbeeld afdeling Kwaliteit & Veiligheid. De projectleider kent de organisatiestructuur en heeft de korte lijntjes, weet de wegen te bewandelen.
- Faciliteren door vaste uren te reserveren, niet tussendoor bijeenkomsten houden. Ook door het op te nemen in de begroting.