Gesprekskaart en film helpen met het betrekken van familie bij besluitvorming op IC - Rijnstate/Gelderse Vallei
Multidisciplinair gesprek
Patiëntenparticipatie
Perifeer ziekenhuis
Rijnstate
Het lectoraat acute intensieve zorg HAN heeft met Ziekenhuis Gelderse Vallei in Ede en Rijnstate Ziekenhuis in Arnhem hulpmiddelen ontwikkeld om kwetsbare ouderen en hun naasten beter voor te bereiden op besluitvorming over opname en behandeling op de IC. De pilot bestond uit een film en gesprekshandleiding die ondersteuning bieden bij het aangaan van het gesprek met de familie van de patiënt. I.v.m. de Covid-crisis loopt dit initiatief momenteel niet, maar laat je vooral inspireren door de ideeën.
In het kort
Informatie in het familiegesprek bij een IC-opname kan belastend binnenkomen bij de familie van een patiënt. Men is vaak niet goed voorbereid op wat er komt in het gesprek, waardoor een patiënt zonder bewuste afwegingen een behandeling wel of niet ondergaat.
Het idee: De familie krijgt eerst een film te zien waarin mensen vertellen over hun persoonlijke ervaring met het familiegesprek. Daarna wordt een handleiding aangereikt met relevante onderwerpen en vragen. Zo kan de familie zich beter voorbereiden op het gesprek.
Doordat de familie beter is voorbereid, worden de juiste vragen gesteld en zijn ze minder verrast. Het vervolgtraject wordt beter ingezet en daardoor neemt de patiënttevredenheid toe.
Inspiratie
Belangrijke rol naasten
Kwetsbare ouderen lopen een groter risico op complicaties tijdens de IC-opname, maar kunnen hun wensen vaak niet kenbaar maken tijdens de opname. Dit moeten de naasten doen. In de praktijk blijkt de informatievoorziening niet altijd goed te verlopen. Dat heeft onder andere te maken met het feit dat een IC-opname zowel voor de patiënt als zijn naaste een traumatische gebeurtenis is. Daarnaast is de naaste zich er vaak niet van bewust dat hij of zij zo’n belangrijke rol heeft in het besluitvormingsproces rondom de behandelingsmogelijkheden.
Reacties
‘De familieleden van patiënten reageerden enthousiast na het bekijken van de film en het voorbereiden van het gesprek aan de hand van de gesprekskaart’, vertelt Frank Bosch. Frank Bosch is intensivist in het Rijnstate Ziekenhuis en heeft meerdere overleggen gevoerd met onder andere de filmmakers en collega’s ter voorbereiding van het initiatief. ‘Dankzij deze film weten mensen beter wat er komen gaat en is de informatie minder belastend voor ze.’ Het gesprek wordt ook beter voorbereid door vooraf na te denken over vragen en bespreekpunten. In de praktijk bleek bijvoorbeeld dat men voorheen eigenlijk nooit iets opschreef. ‘Het gaat niet meer alleen over de ‘harde’ informatie, maar ook zeker over andere relevante zaken’, aldus Frank.
In eerste instantie zat de verpleegkundige erbij wanneer de familie de film bekeek, omdat de verpleegkundigen het idee hadden dat het mogelijk een te zware film zou zijn voor de familieleden. ‘Dit bleek mee te vallen’, zegt Frank. ‘Daarom bekeken de familieleden de film later thuis een dag voor het gesprek en kunnen ze aan de hand van de gesprekskaart het gesprek voorbereiden.’ Het gesprek wordt gevoerd door de IC-arts en IC-verpleegkundige vier dagen na de opname.
Omdat Frank Bosch niet meer werkzaam is op de IC in het Rijnstate ziekenhuis, maar op de SEH en de AOA-afdeling, is de verwachting dat dit initiatief voorlopig niet meer wordt opgestart. Wel is hij nog steeds bereikbaar om te sparren met geïnteresseerden.
Behandeling op maat De film en gesprekskaart helpen bij het betrekken van de naasten en het bevorderen van de uitwisseling van informatie, zodat een behandeling op maat kan worden opgesteld. Verder houden de familieleden en professionals elkaar ook scherp door met elkaar mee te denken. Hierdoor kan de patiëntveiligheid toenemen en de zorg gerelateerde schade afnemen. Het kost meer tijd om dit gesprek te voeren dan het standaardgesprek. De verwachting is wel dat het uiteindelijk tijd oplevert, omdat er minder vragen zijn achteraf en veel wordt ondervangen tijdens het gesprek.
De film heeft ongeveer €10.000,- gekost. Daarnaast zitten er uren in van Frank en collega’s om het te bedenken en uit te werken. Wil je ook aan de slag met het verbeteren van de informatievoorziening op de IC? Lees via onderstaande knop meer over dit initiatief in een artikel in Medisch Contact. Of neem contact op met Frank Bosch. Hij denkt graag met je mee.
Tips & tricks
Voor de implementatie van dit initiatief is het van belang om:
Relevante informatie via werkbesprekingen en e-mail te delen.
Een training te volgen als professional in het voeren van een familiegesprek aan de hand van de gesprekskaart.
De patiënt een folder te overhandigen.
Pop-ups op te nemen in het EPD, zodat de professional eraan herinnerd wordt om het gesprek te voeren en de tools uit te reiken.