Safety-II: samen leren van de dagelijkse praktijk in het Amphia

"Ook van alles wat goed gaat kunnen we veel leren”, vinden Ilona van Es, adviseur Kwaliteit en Veiligheid en jurist, en Fleur Mutsaerts, businesspartner bij de kenniskern Kwaliteit & Veiligheid. "Dat is de kern van een nieuwe kijk op veiligheid – Safety-II – die we binnen Amphia graag breder willen uitdragen. Juist in de dagelijkse praktijk zijn namelijk aanknopingspunten voor verbeteringen te vinden.”

“Het traditionele veiligheidsdenken, Safety-I, heeft ons ver gebracht. Door maatregelen te nemen na incidenten, is de patiëntveiligheid de afgelopen decennia sterk verbeterd. Ook heeft dit denken duidelijke kaders en werkafspraken gebracht, zoals patiëntidentificatie en -verificatie en de time-out. Ondanks alle maatregelen en protocollen komen vaak echter dezelfde thema’s terug: overdracht, medicatieveiligheid, communicatie. Professionals kennen de werkafspraken, maar blijkbaar is het in de dagelijkse praktijk niet (altijd) haalbaar deze na te leven. Tijd om op een andere manier naar kwaliteit en veiligheid te kijken, zodat we dit inzichtelijk krijgen.”

Dagelijkse praktijk centraal

“Bij Safety-II staat de dagelijkse praktijk centraal. Samen met de zorgprofessionals kijken we naar hun werkprocessen. Hoe verlopen die? En hoe zorgen we ervoor dat ze werkbaar en haalbaar blijven? Amphia is al ver met deze relatief nieuwe manier van denken. Toch merken we dat zorgprofessionals moeten wennen als wij hen willen spreken over hun dagelijks werk. Zij zijn nog gewend dat we vooral langskomen als er iets is misgegaan. Safety-II zorgt voor enthousiasme, voor creatief denken van de professionals zelf. Juist op de werkvloer leven veel ideeën voor verbeteringen.”

Dagelijkse praktijk visualiseren

“Binnen Safety-II hebben we diverse praktische handvatten tot onze beschikking. Een methode die we binnen Amphia al vaker hebben ingezet, is de zogeheten FRAM (Functional Resonance Analysis Method). Hiermee kunnen we processen in de dagelijkse praktijk visualiseren. We interviewen betrokkenen over hun rol en hun samenwerking met anderen. Zo komen de aandachtspunten binnen het proces in beeld. Samen werken we daarna passende verbetermaatregelen uit.”

Beelden aan bed

“Ook video-observaties zijn een waardevolle methode. We noemen deze ook wel ‘beelden aan bed’. Daarbij maken we opnames van processen, bijvoorbeeld een verpleegkundige handeling. Samen met het team kijken we dan delen van die opnames terug. Dat is spannend, maar vooral leerzaam. Zeker als je dit met meerdere disciplines doet, krijg je meer begrip voor elkaars werk en situatie. Je hoort daarbij vaak complimenten, bijvoorbeeld voor iemands begripvolle aanpak of prettige gesprek met een patiënt.”

Ervaring opdoen in Amphia

“Twee afdelingen binnen Amphia doen inmiddels ervaring op met video-observaties. Interne Geneeskunde bekijkt het proces waarbij patiënten van de Acute Opnameafdeling komen. Wat bespreekt de verpleegkundige met hen? En hoe worden zij in hun kamer geïnstalleerd? Oogheelkunde bekijkt het proces van oogmetingen. De medewerkers die deze metingen uitvoeren, werken vaak alleen en er kan variatie zijn in hun werkwijze. Door deze metingen te filmen, komen eventuele verschillen in beeld. Samen bespreken we dan wat de professionals van de verschillen vinden, wat de gewenste werkwijze is en hoe zij die verder invoeren.”

Andere rol

“Safety-II vraagt om een andere manier van denken en om een andere rol van ons als adviseurs. Wij nemen mensen graag mee in deze positieve visie op kwaliteit en veiligheid. We reflecteren op zorgprocessen en laten hen sámen beslissen wat de beste manier van werken is. Het succes van Safety-II betekent overigens niet dat Safety-I overboord gaat. De kaders en de duidelijkheid vanuit Safety-I blijven belangrijk in al ons handelen. Wij willen dat de goede ideeën vanuit de zorgprofessionals daar een vanzelfsprekende aanvulling op worden zodat de kaders vanuit Safety-I haalbaar zijn om uit te voeren. Daar werken we de komende maanden met verschillende afdelingen aan verder.”

Enthousiast geworden?

Heb je ideeën om met Safety-II aan de slag te gaan in jouw werk? Neem dan contact op met Ilona van Es (ivanes@amphia.nl) of Fleur Mutsaerts (fmutsaerts@amphia.nl).

Bronnen

Publicatie:
Wetenschapsmagazine Ambitie, Amphia en Amphia Academy

Link:
https://www.amphia.nl/-/media/Amphia/Publicaties/Ambitie-2020_zonderadv.pdf

Fotografie:
Beeld Werkt