Nikki Damen: ‘Professionals hebben vaak niet door dat ze een inspiratiebron voor anderen kunnen zijn’

Bij Safety-II ligt de focus niet langer nadrukkelijk op dat wat fout gaat, maar op het vergroten en ondersteunen van het aanpassingsvermogen en de veerkracht (‘resilience’) van professionals in de context waarin zij werken. ‘Ik draag graag bij aan het verder verspreiden van dit gedachtegoed om zo de kwaliteit en veiligheid van de zorg in Nederland verder te verbeteren.’

Wat is jouw motivatie om je te verbinden aan het programma Tijd voor Verbinding? 
‘Mijn eerste Safety-II onderzoek ging over het antistollingsbeleid rondom operaties. Hoewel ik al veel onderzoek naar dit onderwerp had gedaan, viel nu pas écht alles op zijn plek. Ieders rol en alle verschillende perspectieven maken dat het ontzettend ingewikkeld is om dit complexe proces elke dag weer goed te laten verlopen voor zoveel patiënten. Het is knap dat dit dan toch zo vaak goed gaat.  

In de adviseursrol die ik bij terugkomst in het ETZ vervulde, was Safety-II mijn inspiratiebron. Ook binnen de antistollingscommissie waarin ik zat, probeerde ik de antistollingszorg hiermee een stap verder te brengen. Toen ik hoorde van een landelijk programma waar én het Safety-II gedachtegoed de rode draad vormt én het thema antistolling een speerpunt is, was het voor mij direct duidelijk: daar moet ik bij zijn! Tijd voor Verbinding biedt de unieke kans om alle eerdere ervaringen en ideeën op landelijk vlak een plek te geven. Zo hoop ik zorgprofessionals en patiënten te helpen in hun volgende stap in patiëntveiligheid.’ 

Heb je zelf (of in je omgeving) weleens een situatie bij de hand gehad, waarbij patiëntveiligheid een rol speelde?
‘Jazeker! Het voorbeeld dat het dichtst raakt aan waar ik me nu mee bezig houd, heb ik bij mijn eigen oma gezien. Zij slikte al jaren bloedverdunners en werd met hartfalen opgenomen in het ziekenhuis. Ook daar kreeg zij medicatie voorgeschreven. Eenmaal thuis was zij met haar 90 jaar gelukkig nog zo scherp om te beseffen dat er mogelijk iets niet klopte in de dosering. Ze belde de huisarts en wat bleek: ze kreeg een dubbele dosering. Voor mij illustreert dit voorbeeld nog altijd de urgentie van deze risicovolle medicijnen en de zorg eromheen, maar ook de belangrijke rol voor samenwerking tussen alle ketenpartners. Een patiënt beweegt zich tussen de thuissituatie, de huisarts, de apotheek en het ziekenhuis. Alleen wanneer iedereen samenwerkt, kunnen we die volgende stap zetten. Een uitdaging waar ik me heel graag hard voor wil maken.’ 

Wat valt je op in de praktijkvoorbeelden die tot nu toe zijn opgehaald? Zijn er bepaalde ideeën die terugkeren bijvoorbeeld?  
‘Het valt me allereerst op hoeveel moois er al in het land gebeurt. De hoeveelheid voorbeelden die er is en het enthousiasme waarmee professionals hierover vertellen, vind ik zo bijzonder. 

Wanneer je zelf in een ziekenhuis of kliniek werkt, is het in de waan van de dag niet altijd mogelijk om eens bij collega’s in het land te informeren of zij misschien het wiel dat je probeert uit te vinden, allang uitgevonden hebben. Dit is begrijpelijk en daarom ook zo mooi dat we hierin met Tijd voor Verbinding kunnen ondersteunen. Ik geloof heel erg in de kracht van inspirerende voorbeelden met elkaar uitwisselen, zodat deze op maat in de eigen organisatie overgenomen kunnen worden. Hierbij kunnen wij als regieteam samen met onze experts en ambassadeurs ondersteunen.’

Wat valt je op in gesprekken met ziekenhuizen en instellingen, of met collega’s? 
‘Professionals hebben vaak niet door dat wat ze doen heel ‘uniek’ is en een inspiratiebron voor anderen kan zijn. Ze zijn vaak erg bescheiden en verbaasd over dat iets een goed voorbeeld is. Het uitwisselen met elkaar, van elkaar leren en het gesprek erover opzoeken is voor velen nog wel wennen, maar de reacties erop zijn over het algemeen ontzettend leuk.’

Waar zie je echt kansen voor Tijd voor Verbinding om het verschil te maken? Heb je een concreet voorbeeld? 
‘Ik heb niet de illusie dat we voor antistollingszorg en onze andere thema’s alles kunnen ‘oplossen’ in de komende jaren, maar ik denk dat we echt het verschil kunnen maken met onze netwerkfunctie en het stimuleren/faciliteren van het leren van elkaar.  

Een duidelijk voorbeeld daarvan vind ik het Casemanagement Antistolling, één van de focuspunten binnen het thema. Hierbij halen we de meeste voorbeelden op en er zijn ook hele concrete vragen over hoe dit op te starten of te verbeteren. Nu er zo veel ‘smaken’ in beeld zijn, zie je dat daar eigenlijk alles in zit wat in mijn beleving nodig is om op dit vlak alle ziekenhuizen en klinieken verder te helpen. Wanneer wij vanuit het programma een helicopterview hebben over wat er is, kunnen we samen met experts/ambassadeurs, de ziekenhuizen/klinieken die behoeften hebben op dit vlak gericht ondersteunen om hiermee ook aan de slag te gaan. Dat dit een relevant onderwerp is, blijkt wel uit de stormloop van aanmeldingen voor bijvoorbeeld de komende themabijeenkomst op 15 maart hierover.’ 

Wanneer is het programma Tijd Voor Verbinding volgens jou een succes?
‘We hebben vier duidelijke focuspunten en daarmee ‘doelen’ voor ogen binnen het thema Antistollingszorg. Wat mij betreft is Tijd voor Verbinding geslaagd als we op al deze vlakken een volgende stap hebben kunnen realiseren. Ik verwacht niet dat we in alle ziekenhuizen en klinieken in alle regio’s de antistollingszorg 100% op orde gaan krijgen voor september 2024, maar als de eerste stappen naar verdere verbetering en het aangaan van de dialoog met elkaar zijn gezet, ben ik als adviseur erg tevreden!’